Óþarfa ótti

Mér þykja þessar áhyggjur af stöðu íslenskunnar, sem virðast spretta upp frekar reglulega, frekar spaugilegar. Núna eru það áhyggjur af því að ákveðnir bankar séu hættir að gefa út sínar ársskýrslur á íslensku. Þó það fylgi ekki þessari frétt, þá hefur maður líka orðið var við oft á tíðum frekar ógeðfelldar áhyggjur vegna innflytjenda og afgreiðslufólks sem talar ekki íslensku.

Íslenska er það mál sem við Íslendingar notum þegar við tölum saman og skrifumst á hvert við annað, og það mun ekkert breytast í fyrirsjánlegri framtíð, hvað sem daðri viðskiptalífsins við enskuna líður. Það daður er annars til komið af mjög svo praktískum ástæðum. Við erum ekki nema rúmlega 300 þúsund hræður á lítilli eyju. Enginn annar talar tungumálið okkar. Ef við ætlum okkur að gera það gott úti í hinum stóra heimi, og koma upp öflugum fyrirtækjum sem hafa höfuðstöðvar sínar hér (og þar liggur metnaður okkar, er það ekki annars?), þá verðum við einfaldlega að sætta okkur við að erlend tungumál, með enskuna í fararbroddi, munu hafa þar vægi. Við verðum að hafa samskipti við útlendinga, og við verðum að flytja inn starfsfólk sem talar ekki íslensku. Þetta gildir á flestum sviðum atvinnulífsins. Það vantar verkafólk og afgreiðslufólk vegna lágs atvinnuleysis og almenns áhugaleysis innfæddra á þessum störfum. Það vantar sérfræðinga vegna þess að hér er einfaldlega ekki nógu mikið af sérfræðingum til að anna eftirspurn.

Sjálfur vinn ég í hugbúnaðarbransanum, þar sem núorðið ríkir töluverður skortur á starfsfólki, vegna aukinna umsvifa og stækkunar hugbúnaðarsviða fyrirtækjum. Þetta er annars jákvæð þróun, bara svona til að hafa það á hreinu. Það hefur löngum tíðkast að erlendir sérfræðingar séu fluttir inn til að starfa í þessum bransa, og það á einungis eftir að færast í aukana. Jafnvel þó að maður vinni ekki með útlendingum beint, þá er enskan síðan engu að síður bráðnauðsynleg þegar kemur að því að leita sér hjálpar eða stunda rannsóknir í þessum bransa.

Til þess að geta unnið með útlendingum verða Íslendingar að læra ensku. Til þess að geta leitað sér sérfræðiþekkingar verða Íslendingar að læra ensku. Til þess að geta verslað þar sem ekki fást nægilega margir innfæddir starfskraftar verða Íslendingar að læra ensku. Það þýðir ekki að þráast endalaust við.

Svo er það auðvitað internetið, þar sem enskan er og hefur alltaf verið aðaltungumálið. Enskan er því það sem ungt fólk elst upp við í síauknum mæli, og hví þá ekki að leyfa þeim sem áhuga hafa að nema á ensku? Af hverju er fólk það hrætt við enskuna að það treystir ekki einu sinni framhaldsskólanemum til að hafa val um að læra á ensku? Til að taka aftur dæmi af mér sjálfum, þá les ég sárasjaldan bækur á íslensku, en þeim mun meira á ensku - og hef alltaf gert. Í seinni tíð hef ég síðan sokkið mér ofan í hið áðurnefnda internet, þar sem enskan er allsráðandi. Þetta þýðir hins vegar ekki að ég hafi glatað íslenskunni; og sem betur fer eru enn til vefsíður á netinu á íslensku, svo sem hinn prýðisgóði Baggalútur og spjallsvæðið þar, sem ég þakka að miklu leyti því að mér finnst íslensk málvitund mín hafa batnað töluvert undanfarin ár. Svo er það jú bloggið - ekki blogga ég á ensku.

Ég vorkenni síðan gríðarlega fólki sem ekki kann ensku, eða þá eitthvað annað erlent mál, og tel þeirra hlutskipti ekki öfundsvert. Alveg óháð hinu áðurnefnda praktíska gildi sem felst í því að kunna erlend tungumál í nútímasamfélagi, þá opna þau alveg nýjan og risastóran heim, og gera fólki kleift að kynnast miklu fleira fólki en það á kost á með íslenskunni eingöngu - en þau loka ekki á heim íslenskunnar, sama hvað hver segir.

Ég tek því undir orð Gísla Sigurðssonar, rannsóknarprófessors við Árnastofnun. Íslenskan á alltaf að koma fyrst - en það sem meira er; hún kemur alltaf fyrst. Það sem ungmenni kjósa að læra í skólum breytir engu um hvaða tungumál þau tala við vini sína eða fjölskyldu. Þannig er það nú bara.

Verzló vill fá enska námsbraut

Athugasemdir

[Einar Jón, 8.10.2007 kl. 10:25]

Ég óttast hnignun íslenskunnar, en ekki af innrás enskunnar.

Af hverju er fólk það hrætt við enskuna að það treystir ekki einu sinni framhaldsskólanemum til að hafa val um að læra á ensku?

Hugsanlega af því að málvitund margra menntaskólanema er vægast sagt sorgleg. Orðskrípum, slettum og málfarsvillum hefur fjölgað óhugnarlega hratt síðustu 10-15 árin. Ég skrifaði einhvern tímann pistilinn "Mig vantar að fólk tali betri íslensku!" um þetta mál.

Annars er ég á báðum áttum varðandi þessa ensku námsbraut. Unglingar ættu að mega læra á ensku, en ekki vegna þess að þau ráða ekki við sama efni á íslensku. 

[krossgata, 8.10.2007 kl. 19:39]

"en ekki vegna þess að þau ráða ekki við sama efni á íslensku."  Þetta finnst mér góður punktur hjá Einari Jóni.  Ég hef reyndar trú á því að íslenska verði það mál sem við tölum, hugsum á um langa framtíð.  Hversu góð hún verður veit ég ekki.  Það fer eftir hvar viðmið "gott" er sett.  Lifandi mál þróast og breytist.

Mér finnst reyndar að með öllu þessu myndmáli sem aðgangur er að nánast án þess að fyrir sé haft sé líklegra til að valda hnignandi málfari/-málvitund (sérstaklega skrifuðu) - sama hvaða tungumál á í hlut.  Svo einhvern tíma í framtíðinni á ritmál kannski (líklegt finnst mér) eftir að breytast töluvert og þróast yfir í myndróf.

Mér finnst best að lesa bækur á frummálinu, ef ég er fær um það.  Annars á íslensku.  Tæknibækur vil ég lesa á ensku takk.